برخی از پیامدهای استخفاف و بی توجهی به نماز
1ـ قهر و قطع رابطه با عترت: امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ در یک بیان قهرآمیز، با صراحت چنین خطاب فرمودند: «لیس مِنّی مَن ضَیَّعَ الصّلاه»1یعنی: «آن کس که نماز را ضایع نماید از من نیست.
«امام صادق ـ علیه السلام ـ در بیان معیاری برای شناسایی افرادی که با آن حضرت پیوند مکتبی دارند چنین می فرمایند: «اِمتَحِنُوا شِیعَتَنا عِندَ مواقیت الصلوه کیف محافظتهم علیها»2 یعنی: «شیعیان ما را از دقت آنان در انجام به موقع نمازها شناسایی کنید.
«در روایت مشهور دیگری حضرتش سهل انگاری در مسئله ی نماز و استخفاف به آن را موجب محرومیت از شفاعت خاندان عترت و طهارت در روز قیامت شمردند3
پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نیز در بیانی دیگر می فرمایند: «مَن استَخَفَّ بالصّلاه لا یَرِدُ عَلیَّ الحوضَ لا و اللّه» یعنی: «آن کس که نماز را سبک شمارد (به خدا قسم) روز قیامت در کنار حوض کوثر، با من ملاقات نخواهد کرد.»4
این تأکید و بیان همراه با قسم، حکایت از عمق فاصله بین پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و نماز گزارانی که به نماز اهمیت نمی دهند دارد.
2ـ غضب خداوند: قرآن کریم با نکوهش افرادی که نماز را ضایع می کنند5 یا نسبت به آن بی‌اعتنا هستند.6 مسلمانان را از این عمل بر حذر می دارد.
پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وآله و سلم ـ خطاب به حضرت علی ـ علیه السلام ـ می فرمایند: «فی تأخیرِها مِن غَیرِ عِلّهٍ غَضَبُ اللّه عزوجل»7 یعنی: «تأخیر نماز از اول وقت بدون دلیل، موجب غضب خداوند متعال می گردد.
«امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرمایند: «إِذَا قَامَ الْعَبْدُ فِی الصَّلَاهِ فَخَفَّفَ صَلَاتَهُ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لِمَلَائِکَتِهِ أَمَا تَرَوْنَ إِلَى عَبْدِی کَأَنَّهُ یَرَى أَنَّ قَضَاءَ حَوَائِجِهِ بِیَدِ غَیْرِی أَمَا یَعْلَمُ أَنَّ قَضَاءَ حَوَائِجِهِ بِیَدِی»8 یعنی: «وقتی بنده ای نماز خود را با عجله و شتاب به پایان می برد و آن را کوتاه می کند خدا به ملائکه می فرماید: آیا نمی بینید بنده ی من چگونه نماز خود را کوتاه می کند گویا می پندارد که بر آوردن حوائجش به دست غیر من است (که اینگونه عجله می کند.) آیا نمی داند برآوردن حوائجش به دست من است.»
3ـ عدم اجابت دعا و محرومیت از دعای صالحان: کسانی که به نماز به عنوان تکلیف و خواست الهی بی توجهی کنند و آن را کوچک بشمارند خداوند نیز به خواسته ها و اعمال آنان توجهی نخواهد داشت.
پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در روایتی چنین می فرماید: «من تهاون بصلاته من الرجال و النساء ابتلاه الله بخمس عشره خصله ... و کل عمل یعمله لا یؤجر علیه و لا یرتفع دعاؤه إلى السماء»9 یعنی: «هر کس به نمازش بی توجه باشد و در برابر اعمالش مأجور نمی گردد دعایش به آسمان راه نمی یابد.» و در ادامه، می فرمایند: مشمول دعای خیر صالحین نخواهد بود.
4ـ مضیقه و نارسایی دنیوی: قهر و غضب خدا و پیامبر نسبت به کسانی که نماز را کوچک می شمارند زیانها و خساراتی بر جای خواهد نهاد. گر چه ممکن است تارک و یا استخفاف کننده به نماز این تأثیر را درک نکند و متوجه علت مضیقه ها و گرفتاری های خود نباشد.
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: خداوند برکت را از عمر و روزی کسانی که نماز را کوچک می شمردند بر می دارد.10
پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نیز برای این گروه از افراد، تهی دستی و نیاز را پیش بینی نموده و می فرماید: «قال رسول الله ص عشرون خصله تورث الفقر ... و الاستخفاف بالصلاه»11 یعنی: «استخفاف و سبک شمردن نماز موجب فقر و تهی دستی می شود.»
5ـ سختی احوال قبر و قیامت: امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: نماز گزاری که نمازش را سبک بشمارد وقتی از قبرش خارج شود خداوند ملکی را بر وی موّکل می گرداند که او را بر عرصه ی قیامت وارونه بر زمین می کشد و مردم به او نگاه می کنند و با شدت و سختگیری مورد محاسبه قرار می گیرد.12
پی نوشت:
1) مستدرک الوسائل، 3/98.
2) وسائل الشیعه ج4ص114
3) بحار الانوار 236/82. استاد شهید آیت اللّه مطهری ـ ره ـ این روایت را چنین تبیین می فرماید: در وقت وفات امام صادق ـ علیه السلام ـ جریانی رخ داد که وقتی ابو بصیر آمد به «ام حمیده» تسلیت عرض کند، ام حمیده گریست، ابو بصیر هم که نابینا بود گریست بعد «ام حمیده» به ابو بصیر گفت: ابوبصیر نبودی و لحظه ی آخر امام را ندیدی، جریان عجیبی رخ داد عرض کرد: چه چیزی؟ فرمود: امام در یک حالی فرو رفت که تقریباً حال غشوه ای بود. بعد چشمهایش را باز کرد و فرمود: تمام خویشان نزدیک مرا بگویید، بیایند بالای سر من حاضر شوند. ما امر امام را اطاعت و همه را دعوت کردیم. وقتی همه جمع شدند، امام در همان حالات که لحظات آخر عمرش را طی می کرد یک مرتبه چشمش را باز کرد، رو کرد به جمعیت و همین یک جمله را گفت: «لن تنالَ شفاعتُنا مستخّفاً بالصلوه» هرگز شفاعت ما به مردمی که نماز را سبک بشمارند، نخواهد رسید. این را گفت و جان به جان آفرین تسلیم کرد. (گفتارهای معنوی، ص65، 64).
4) بحارالانوار، 83/9.
5) فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصلاه (مریم/56).
6) ویل للمصلین الذین هم عن صلاتهم ساهون (ماعون/5).
7) بحار الانوار ج2ص154
8) کافی ج3ص269.
9) بحار الانوار، 80/21.
10) بحارالانوار،83/202
11) بحار الانوار،73/315
12) بحارالانوار، 80/22.
احسنت
واقعا عالی بود
خدا قوت